Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców
Od 15 lipca 2022 r. podmioty zatrudniające obywatela Ukrainy w powiadomieniu składanym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl będą musiały podawać jeszcze więcej informacji dotyczących współpracy z cudzoziemcem.
Uproszczona procedura rejestracji zatrudnienia obywateli Ukrainy przez polskie podmioty przewidziana została w ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Wprowadza ona możliwość zatrudnienia na umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną w oparciu o powiadomienie o tym fakcie właściwego miejscowo Powiatowego Urzędu Pracy.
Szerszy zakres powiadomienia o powierzeniu pracy
Od 15 lipca w powiadomieniu (oprócz dotychczasowych informacji) konieczne będzie wskazanie:
- miesięcznej lub godzinowej stawki wynagrodzenia;
- wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu/w miesiącu;
- liczby wszystkich osób wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę oraz na podstawie umów cywilnoprawnych według stanu na dzień 23 lutego 2022 r. oraz na dzień złożenia powiadomienia.
Podstawową konsekwencją tego rozwiązania jest to, że praca na podstawie powiadomienia będzie musiała być powierzana odpowiednio:
- w wymiarze czasu nie niższym niż zadeklarowany w powiadomieniu lub
- w liczbie godzin nie mniejszej niż określona w powiadomieniu oraz
- za wynagrodzeniem nie niższym niż ustalone na podstawie stawki wskazanej w powiadomieniu.
Większa ochrona zatrudnionych
Celem wprowadzanych zmian ma być poprawa poziomu ochrony praw obywateli Ukrainy ustawą w zakresie ich warunków pracy na terytorium Polski. Jak wskazuje ustawodawca, obywatele Ukrainy, którzy przybywają do Polski w związku z wojną, z uwagi na brak wiedzy o polskich przepisach prawa, nieznajomości języka polskiego oraz trudną sytuację materialną – są szczególnie narażeni na ryzyko wyzysku ze strony nieuczciwych pracodawców albo handlu ludźmi.
Nowela pozwolić ma PIP na bardziej skuteczne wyegzekwowanie od zatrudniających zapewnienia odpowiedniego standardu ochrony praw cudzoziemców.
W związku z tym, podmiot zatrudniający cudzoziemca na podstawie tzw. specustawy ukraińskiej obowiązany będzie do zagwarantowania wynagrodzenia nie niższego niż określone w powiadomieniu. Służyć ma to prewencji przed nagłym pogorszeniem sytuacji ekonomicznej i zawodowej zatrudnionego cudzoziemca.
Nowela zapewnia także Głównemu Urzędowi Statystycznemu (GUS) dostęp do danych o obywatelach Ukrainy wykonujących pracę w Polsce na podstawie specustawy. Umożliwiać ma to ocenę zmian na polskim rynku pracy. Wynika to z faktu, że dane o pracujących obywatelach Ukrainy są coraz częstszym przedmiotem pytań krajowych i zagranicznych odbiorców danych statystycznych, w tym Komisji Europejskiej.
Kogo będzie można zatrudnić na preferencyjnych warunkach po noweli?
Co istotne – nowela nie tylko wprowadza nowe zasady informowania PUP o warunkach zatrudnienia obywatela Ukrainy. Zmienia ona również krąg osób mogących korzystać z rozwiązań specustawy. Od 15 lipca 2022 r. pod pojęciem obywatela Ukrainy na potrzeby specustawy rozumieć się będzie nie tylko osobę posiadającą ukraińskie obywatelstwo, ale również nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, o ile:
- przybył on na terytorium RP z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa i
- nie jest obywatelem polskim ani innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej.