Kiedy pracodawca zbada trzeźwość pracowników?

Oznaczać to może, że pracodawcy już z początkiem przyszłego roku będą mogli rozpocząć wdrażanie wewnętrznych procedur dotyczących badania trzeźwości pracowników.

Jak przygotować się do nadchodzących zmian?

Warunkiem wprowadzenia w miejscu pracy kontroli trzeźwości będzie jej wcześniejsze uregulowanie odpowiednio w:

• układzie zbiorowym pracy,
• regulaminie pracy albo
• obwieszczeniu,

w zależności od tego, którym z aktów objęty jest pracodawca.

Dla wielu pracodawców oznacza to konieczność zmiany UZP lub regulaminu pracy, co wiązać może się z obowiązkiem konsultacji ze stroną społeczną i zachowaniem odpowiednich warunków formalnych, w tym terminów, wymaganych przepisami Kodeksu Pracy oraz ustawy o związkach zawodowych.

Warto przypomnieć, że ewentualna zmiana układu zbiorowego wprowadzająca procedurę badania trzeźwości dokonana powinna zostać w drodze protokołu dodatkowego do UZP i zostać zarejestrowana.

Zasady badania trzeźwości określać powinny przede wszystkim:

• grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą;
• sposób jej przeprowadzania, w tym rodzaj wykorzystywanego urządzenia;
• czas i częstotliwość przeprowadzania kontroli.

Ważnym jest, że przesłanką kontroli musi być każdorazowo niezbędność jej przeprowadzenia do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Tym samym, w większości organizacji, zbyt daleko idącym będzie co do zasady generalne objęcie procedurą wszystkich pracowników.

Dlatego istotnym jest wyłonienie odpowiednich grup pracowników, wobec których pracodawca zamierza stosować kontrolę trzeźwości i będzie miał ku temu podstawę prawną.

O wprowadzeniu kontroli należy zawiadomić zatrudnionych co najmniej na 2 tygodnie przed jej wprowadzeniem.

Co ważne, dotyczyć będzie ona mogła nie tylko pracowników, ale również osoby przebywające na terenie zakładu pracy, które świadczą pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym osób samozatrudnionych, a więc współpracujących z pracodawcą innych przedsiębiorców.

Biorąc pod uwagę, że przepisy nie wprowadzają tutaj warunku odpłatności współpracy, należy wnioskować, że kontrolą objęci  będą mogli zostać również stażyści lub wolontariusze wykonujący pracę zleconą im przez przedsiębiorcę.

Jakkolwiek w mediach porusza się przede wszystkim aspekt kontroli obecności alkoholu w organizmie pracowników, to nowelizacja KP wprowadza również analogiczną możliwość weryfikacji obecności substancji działających podobnie do alkoholu. Dokładna lista tych substancji znajdzie się w rozporządzeniu Ministra Zdrowia, które jest obecnie na etapie prac legislacyjnych.

Ponadto, rozporządzenie określać ma m.in. rodzaje badań, jakie będą mogły być wykonane w celu ustalenia zawartości alkoholu i substancji działających podobnie do niego w organizmie oraz metody ich przeprowadzenia.

Na podstawie nowych przepisów pracodawca nie będzie mógł dopuści do pracy osoby wykonującej pracę, jeśli przeprowadzona kontrola wykaże:

• obecność alkoholu w organizmie wskazującą na stan po użyciu alkoholu (stężenie we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecność w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³) albo
• stan nietrzeźwości (stężenie we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecność w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm³);
• obecność w organizmie środka działającego podobnie do alkoholu.

Pracodawca nie będzie mógł dopuści do pracy osoby wykonującej pracę, również jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że osoba taka stawiła się do pracy:

• w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy;
• w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu lub zażywała taki środek w czasie pracy.

Warto pamiętać, że z uwagi na ochronę praw badanych pracowników, przepisy dość szczegółowo określać będą zasady kontroli, w tym w zakresie dopuszczalnego sprzętu do jej prowadzenia. Oznacza to, że poza czynnościami organizacyjnymi, jak zmiana wewnętrznych regulacji, pracodawcy, którzy zamierzają wprowadzić weryfikację zatrudnionych na obecność w ich organizmach alkoholu i środków działających podobnie do niego, będą musieli również wyposażyć się w stosowny sprzęt do ich przeprowadzania spełniający wymogi jego dopuszczenia.