Zwolnienie lekarskie a zagraniczny pobyt – nowe regulacje

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, który wprowadza zmiany dotyczące przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) poza granicami Polski.

Zgodnie z proponowanym art. 17 ust. 1c, miejscem wskazanym w zwolnieniu może być adres pobytu w innym państwie, jeżeli jest to uzasadnione zaleceniami lekarza, innymi istotnymi okolicznościami lub nie sprzeciwia się to celom zwolnienia i okoliczność tę stwierdzi lekarz.

Cel nowelizacji i stanowisko MRPiPS

MRPiPS podkreśla, obecne regulacje nie zabraniają wskazania zagranicznego adresu pobytu w zwolnieniu lekarskim. Proponowana zmiana ma zatem na celu dostosowanie przepisów do aktualnych realiów społeczno-gospodarczych oraz zapewnienie zgodności z konstytucyjną wolnością przemieszczania się. Zgodnie z nowymi regulacjami, osoby na zwolnieniu będą mogły kontynuować leczenie lub rehabilitację za granicą, nie obawiając się utraty prawa do świadczeń chorobowych.

Kontrowersje dotyczące projektu

Projekt nowelizacji spotkał się z krytyką ze strony niektórych instytucji. Ministerstwo Finansów wyraziło obawy, że wprowadzenie nowych regulacji może prowadzić do nadużyć, takich jak wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego do celów turystycznych lub wypoczynkowych, a także pracy „na czarno” w innych krajach. Propozycja Resortu Finansów dotycząca ograniczenia możliwości przebywania na zwolnieniu lekarskim poza granicami Polski wyłącznie do ściśle określonych oraz możliwych do zweryfikowania przypadków nie została uwzględniona w projekcie.

Z kolei ZUS podkreśla, że skuteczność kontroli orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich jest uzależniona od możliwości przeprowadzenia bezpośredniego badania ubezpieczonego w tym okresie. W przypadku pobytu za granicą, ZUS może mieć utrudniony dostęp do weryfikacji stanu zdrowia osoby na zwolnieniu lekarskim.

Czy zatem nowelizacja przepisów o zwolnieniach jest konieczna?

W świetle powyższych uwag, zasadnym wydaje się pytanie o celowość nowelizacji, która w praktyce nie wprowadza istotnych zmian w stosunku do obecnych przepisów. Zamiast tworzenia nowych regulacji, skuteczniejsze byłoby poprawienie praktyki ich stosowania poprzez indywidualną ocenę przypadków przez ZUS oraz doprecyzowanie przesłanek utraty prawa do zasiłku.