Nowe, kontrowersyjne uprawnienia okręgowych inspektorów pracy

Zgodnie z art. 22§1 Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

W kontekście tej regulacji, w trakcie kontroli prowadzonych przez inspektorów pracy dość często pojawiają się wątpliwości oparte o to czy dana umowa, w szczególności umowa zlecenia, nie stanowi umowy o pracę. Na tym tle zapadło już wiele orzeczeń. Kwestia ta dotychczas nie miała jednak tak istotnego znaczenia, w kontekście możliwych następstw postępowania kontrolnego, w tym zakresie, które z reguły kończyło się na wystąpieniu pokontrolnym, bądź wydaniu przez inspektora polecenia zmiany podstawy świadczenia pracy.

Tymczasem projektowane zmiany w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy mogą znacząco wpłynąć na zapatrywanie wielu pracodawców na tę kwestię. Poniżej krótkie porównanie dotychczasowych regulacji obowiązujących w powyższym zakresie oraz proponowanych zmian.

Wskazane wyżej uprawnienia, jakie nadają okręgowym inspektorom pracy nowe przepisy, są szeroko krytykowane przede wszystkim z uwagi na fakt, iż ustalenie stosunku pracy stanowi kompetencję sądów pracy, a dotychczasowy system prawa obowiązujący w Polsce nie pozwalałby, co do zasady, na zmianę w tym zakresie.

Ponadto okręgowi inspektorzy pracy, wydając decyzje o charakterze administracyjnym, kształtowaliby treść stosunku prawnego w sposób charakterystyczny dla stosunków publicznoprawnych, podczas gdy stosunek pracy regulowany jest przez normy prawa prywatnego. Niemniej jednak zmiany te w przypadku ich uchwalenia w powyższym kształcie, wymuszą na pracodawcach, po raz kolejny, konieczność weryfikacji dotychczas zawieranych umów z pracownikami.

Autor: Joanna Werner-Pałczyńska